CIĄŻA I ŹREBIENIE SIĘ KLACZY
CIĄŻA
Po kopulacji tak
zwanym kryciu powinno nastąpić zapłodnienie. Klacz jednak powinna być po samej
kopulacji oprowadzana przez około 20 do 30 minut. Nie powinno jej się pozwolić
na tak zwane spinanie się i oddawanie moczu, ponieważ może dojść do wyplukania
i wydalenia nasienia. Komórka jajowa zostaje zapłodniona a jej pierwsze podziały
następują już w jajowodzie nazywane jest to bruzdkowaniem komórki. Dopiero po 6 dobach taka bruzdkująca komórka
jajowa dotrze do rogu macicy gdzie po 7 tygodniach
jako blastocysta wszczepi się w ścianę
śluzowa macicy, natomiast całkowite zamocowanie zarodka nastąpi w 14 tygodniu
ciąży. Dopiero w 6,7 a nawet 8 miesiącu ciąży (ze względu na rasę koni)u klaczy
można zaobserwować zmiany zewnętrzne.
Dlatego ważne jest wczesne wykrycie ciąży za pomącą badania rektalnego
lub ultrasonografu. Zapobiegnie to przedwczesnemu kryciu klaczy już źrebnej co zazwyczaj prowadzi do poronienia, lub
pozwoli nam na pokrycie klaczy, która (nie zaskoczyła) nie zaszła w ciąże.
Zazwyczaj mamy ciąże pojedyncze aczkolwiek występują tez ciąże bliźniacze które
w większości przypadków kończą się poronieniem obydwóch źrebaków
już w 7,8 miesiącu ciąży. Bardzo
rzadko udaje się odchować obydwa źrebaki jeżeli już do tego dojdzie żaden z nich nie będzie w
pełni rozwinięty jak być powinien pojedynczy źrebak danej rasy w tym samym
wieku. dlatego tez konie takie nie przedstawiają większej wartości
użytkowej.
PORÓD
Po ciąży, która zazwyczaj trwa 11 miesięcy tj.335-340 dni
następuje poród. Ze względu na rasę koni lub warunki pogodowe, okres w, którym
klacz była kryta długość ciąży może się skrócić lub wydłużyć nawet o 20 dni. Z przenoszonych
ciąży zazwyczaj rodzą się ogierki.
Kiedy zauważymy nabrzmiałe wymiona może to nastąpić około 2-3 tygodni
przed porodem, zapadniecie się zadu w okolicach ogona i nabrzmiały srom znaczy
klacz przygotowuje się do porodu. Zazwyczaj
na godzinę czasem krócej przed porodem
zauważymy podwyższona temperaturę klaczy. Po wystąpieniu buli porodowych, klacz staje się niespokojna kładzie się i
zrywa ogląda na zad i powtarza sytuacje. Klacze przeważnie źrebią się na leżąco
po nastąpieniu buli partych następuje rozwarcie szyjki macicznej i pęknięcie
błony omoczniowo-kosmówkowej wycieka płyn omoczni owy, który zwilża kanał
rodny. Wypieranie płodu powinno trwać około 30 min. Ukazuje się worek owodniowy
i źrebak. Kiedy poród przedłuża się zbytnio tzn. ponad godzinę powinniśmy pomóc
klaczy w porodzie. Nie fachowa pomoc może się jednak skończyć śmiercią tak
klaczy jak i źrebięcia. Źrebak rodzi się w cieniutkim worku, który jeżeli sam
nie pęknie należy przerwać by nie udusić źrebaka. Około 15 minut po porodzie
klacz odpoczywa po czym wstaje i wtedy następuje zerwanie pępowiny ze źrebakiem.
Jeżeli tak się nie stanie należy przeciąć pępowinę samemu w miejscu tak zwanego
zwężenia około 8-10 cm. od brzucha źrebaka odkażając przy tym wszystkie
potrzebne narzędzia, odcinamy pępowinę ale dopiero wtedy, gdy ustanie tętno w
pępowinie. Należy również odkazić pępowinę najlepiej jodyną żeby nie doszło do infekcji
i zakażenia Do około 30 minut od porodu klacz powinna urodzić łożysko, jeżeli
jednak nie stanie się tak po upływie 3 godzin należy wezwać weterynarza. Macica
klaczy wraca bardzo szybko do pozycji wyjściowej z przed porodu około 6 godzin
po tym czasie odklejenie łożyska będzie niemożliwe i może dojść do zatrucia
organizmu. Zaraz po porodzie należy oczyścić nozdrza źrebaka ze śluzu, aby ułatwić
mu oddychanie. Powinno się podsunąć źrebaka klaczy do oblizania, co pozwoli jej
się uspokoić i nabrać instynktu macierzyńskiego. Jest to również dobry masaż dla skóry źrebaka, który poprawia krążenie.
Jak tylko źrebak stanie na nogi najważniejsze jest aby jak najszybciej
rozpoczął ssać tak zwaną siarę. Jest
bowiem ona bogata w przeciwciała i substancje odżywcze co uodparnia i odżywia
źrebaka. Skład substancji zawartych w siarze zmienia się bardzo szybko tj. po
porodzie ok. 12do 18% białka w 10 do 12 godzin po porodzie tylko 3-5% a po
upływie 20 godzin jak w mleku 1,5-2,5%. Dlatego w przypadku źrebiąt słabych
jest szczególnie ważne by wyssały możliwie jak największą ilość siary. Bardzo
ważne jest wyssanie siary również ze względu na smółkę jest to kał źrebięcy,
który powinien zostać wydalony. Siara ma właściwości rozluźniające i pomaga w
tym procesie. Jeżeli smółka nie zostanie wydalona należy zrobić źrebakowi lewatywę z ciepłego oleju, najlepiej parafiny,
jeśli i to nie zda egzaminu trzeba usunąć smółkę operacyjnie.
